Niezwykle dekoracyjna, dostępna w wielu pięknych odmianach, bardzo odporna na choroby i szkodniki oraz czasowy niedobór wody - aksamitka, to od lat jedna z najpopularniejszych roślin na balkon, taras, czy do ogrodu. Aksamitka jest tak lubiana, ponieważ kwitnie przez całe lato, jest bardzo łatwa w uprawie i niedroga. Możemy sami wysiać nasiona tego gatunku lub kupić gotowe sadzonki.
Najczęściej uprawianym, choć nie jedynym, gatunkiem jest aksamitka wzniesiona, zwana popularnie "turkiem". Ciekawe odmiany znajdziemy również wśród takich gatunków jak aksamitka rozpierzchła oraz wąskolistna. Gatunek ten ma nie tylko walory estetyczne, ale również działa allelopatycznie. Rośliny wydzielają specyficzne substancje chemiczne odstraszające różne szkodniki, co sprawia, że aksamitka jest idealną rośliną towarzysząco-chroniącą inne kwiaty i warzywa. Ponadto kwiaty aksamitki są jadalne, możemy je więc wykorzystać do sałatek.
Aksamitka - odmiany
Tagetes, czyli aksamitka, jest to jednoroczna roślina z rodziny astrowatych Asteraceae wywodząca się z Meksyku. Aksamitki są niezwykle odporne, mają małe wymagania uprawowe i są odporne na niekorzystne warunki środowiskowe oraz szkodniki.
Najpopularniejsze gatunki aksamitki to:
- aksamitka wzniesiona,
- aksamitka rozpierzchła,
- aksamitka wąskolistna.
1. Aksamitka wzniesiona
Gatunek Tagetes erecta w zależności od odmiany dorasta do wysokości od 50 do aż 120 cm, ale dostępne są również odmiany karłowe o wysokości do 25 cm, które zyskały dużą popularność w uprawie doniczkowej na balkonach i tarasach. Rośliny mają grube, mocno rozgałęzione z obficie osadzonymi, pierzastozłożonymi, wonnymi liśćmi. Koszyczki kwiatowe są osadzone pojedynczo na szczytach pędów. Mają one średnicę do 10 cm i kwitną przez całe lato, aż do późnej jesieni. Kwiatostany są jednobarwne - mogą one być barwy żółtej, pomarańczowej, kremowej. Za najpiękniejsze uważa się odmiany o kwiatach pełnych i półpełnych. Nasiona to płaskie, wydłużone, brązowe niełupki wyposażone w aparat lotny.
Polecane odmiany aksamitki wzniesionej to:
- Vanilla o jasnych kremowobiałych kwiatach,
- Alaska i Man in the Moon w kolorze cytrynowym,
- Mary Helen - odmiana żółta,
- Hawaii, Cupido i Titania - odmiany o kwiatach pomarańczowych.
2. Aksamitka rozpierzchła
Tagetes patula to gatunek aksamitki osiągający przeciętnie od 30 do 60 cm wysokości, jednak dostępne są także odmiany niskie - mające 15-30 cm. Łodygi tego gatunku są silnie rozgałęzione i często mają czerwonawe zabarwienie. Są one obficie ulistnione, a liście są pierzastozłożone eliptyczne. Cała roślina, a zwłaszcza łodygi i liście, wydziela charakterystyczny bardzo intensywny ziołowy zapach. Podobnie jak u aksamitki wzniesionej, kwiatostany osadzone są pojedynczo na szczytach pędów, jednak są one najczęściej dwubarwne - pomarańczowe z karminową plamką u nasady kwiatów języczkowatych. Rzadziej spotykane są odmiany jedno lub trójbarwne. Nasiona w postaci niełupek są nieco mniejsze niż u aksamitki wzniesionej.
Polecane odmiany aksamitki rozpierzchłej to:
- Stefi - koszyczki kwiatowe pojedyncze w kolorze słomkowożółtym,
- Gabi i Zuza - również odmiany o kwiatach pojedynczych, tym razem w kolorze złotożółtym,
- Ania i Beata - także o kwiatostanach pojedynczych dwubarwnych miodowo-karminowych,
- Topaz - brzoskwiniowo-miodowa odmiana pełna,
- Laura, Parys, Kolombina - pełne odmiany w kolorze pomarańczowo-mahoniowym,
- Pirat odmiana pełna trójbarwna orzechowo-ceglasto-kasztanowa.
3. Aksamitka wąskolistna
Tagetes tenuifolia osiąga wysokość 60-70 cm i znacznie różni się wyglądem od dwóch poprzednich. Ma silnie rozgałęzione, cienkie łodygi oraz pierzastozłożone delikatne listki. Kwiatostany są niewielkie i składają się z 5 pojedynczych kwiatów języczkowych o barwie od jasnożółtej do czerwono pomarańczowej, w zależności od odmiany. Gatunek ten kwitnie obficie od lipca do późnej jesieni. Nasionami są bardzo małe brązowe niełupki.
Polecane odmiany aksamitki wąskolistnej to:
- Lulu o kwitach jasnożółtych,
- Ursula o kwiatach złoto pomarańczowych,
- Gnom o barwie pomarańczowej,
- Ornament - odmiana czerwonobrązowa.
Uprawa aksamitki
Choć jest to roślina mało wymagająca, to zapewniając jej optymalne warunki wzrostu, sprawimy, że ładnie się rozkrzewi i będzie obficie kwitła przez całe lato. Warunki uprawy aksamitki to:
Stanowisko
Wszystkie gatunki aksamitek najlepiej rosną w miejscach słonecznych. Są odporne nawet na silne promieniowanie słoneczne i świetnie rosną na balkonach i tarasach o wystawie południowej. Z powodzeniem możemy je również posadzić w półcieniu, jednak w miejscach mocno zacienionych są mniejsze i o wiele słabiej kwitną.
Podłoże
Aksamitki rosną niemalże w każdym podłożu, jednak jeśli zapewnimy roślinom żyzną próchniczną ziemię, ładnie się rozrosną i będą pięknie kwitły. Unikajmy jedynie sadzenia roślin w bardzo mokrej zbitej gliniastej ziemi. W uprawie doniczkowej na balkonie lub tarasie sprawdzi się standardowe podłoże do roślin dostępne w każdej kwiaciarni.
Podlewanie i nawożenie
Aksamitki to rośliny odporne na czasowy niedobór wody. Podlewajmy je wtedy, gdy podłoże przeschnie. Rośliny rosnące w ogrodzie lepiej znoszą suszę niż te w pojemnikach. Pamiętajmy, że w czasie dużych upałów ziemia w doniczkach szybko przesycha, trzeba podlewać aksamitki codziennie rano lub wieczorem, a jeśli rosną na stanowisku silnie nasłonecznionym, wówczas nawet dwukrotnie w ciągu dnia - rano i wieczorem. Ponadto raz na dwa tygodnie możemy kwiaty podlać nawozem uniwersalnym do roślin kwitnących.
Rozmnażanie roślin
Bardzo często decydujemy się na zakup gotowych sadzonek aksamitek. Wiosną zaczynają się on pojawiać w kwiaciarniach, centrach ogrodniczych i na targowiskach. Aksamitki bardzo dobrze znoszą przesadzanie, trzeba jedynie uważać, aby nie uszkodzić korzeni roślin podczas sadzenia ich do doniczek lub skrzynek balkonowych. Kwiaty sadzimy w odległości 15 -20 cm od siebie. Wszystkie gatunki aksamitek - rozpierzchłą, wzniesioną, czy wąskolistną, możemy także z powodzeniem wysiać z nasion. Są one niedrogie i łatwo dostępne i bardzo ładnie wschodzą. Siewu nasion dokonujemy w kwietniu bezpośrednio do skrzynek balkonowych lub nieco wcześniej w marcu w domu, a w maju wysadzamy sadzonki do ogrodu, na taras lub balkon.
Aksamitka - zastosowanie
Aksamitka wzniesiona to idealny gatunek do tworzenia grup ogrodowych, ale świetnie wygląda również w pojemnikach i na kwietnikach, gdzie wykorzystuje się odmiany niższe. Nadaje się także na kwiat cięty. Jest bardzo trwała i potrafi wytrzymać w wazonie nawet ponad dwa tygodnie. Z kolei aksamitka rozpierzchła jest świetna do ogrodu na obwódki rabat, do uprawy na kwietnikach oraz w skrzynkach balkonowych. Gatunkiem tym możemy również urozmaicić ogródek skalny. Delikatna aksamitka wąskolistna bardzo dobrze wygląda na kwietnikach i obwódkach, a także w pojemnikach w kompozycjach z innymi balkonowymi roślinami kwitnącymi.
Jeśli nie masz ręki do roślin, często wyjeżdżasz lub zapominasz o regularnym podlewaniu, aksamitki to idealne rośliny dla Ciebie. Nie wymagają one wielu zabiegów pielęgnacyjnych, a z ich uprawą poradzi sobie nawet początkujący miłośnik kwiatów. Dostępnych jest tak wiele różnych odmian aksamitek, że z powodzeniem możemy nimi obsadzić cały balkon, taras, a nawet ogród. Spróbujmy stworzyć piękną i oryginalną kompozycję z aksamitek, a te piękne kwiaty będą cieszyć nasze oczy aż do pierwszych przymrozków.