Uwielbiasz wędzone sery, ryby i mięso? Możesz je zrobić samodzielnie w niewielkiej ogrodowej wędzarni. Wędzenie żywności znane jest od stuleci. Przedłuża ono jej świeżość i sprawia, że potrawy mają wyjątkowy bardzo oryginalny smak i aromat. Małe ogrodowe wędzarnie z roku na rok stają się coraz popularniejsze. Ich konstrukcja i użytkowanie nie są trudne ani kosztowne.
Dania wędzone, obok tych przyrządzonych na grillu, to jedne z ulubionych smaków Polaków. Wędzarnia ogrodowa daje możliwość samodzielnego przyrządzenia potraw, dzięki czemu mamy pełną kontrolę nad przebiegiem procesu wędzenia produktów. Potrawy z ogrodowej wędzarni są ekologiczne i nie zawierają żadnych syntetycznych dodatków smakowych, a więc są zdrowe. Eksperymentując z rodzajami drewna użytymi do wędzenia, możemy sami wypracować, jaki aromat dań odpowiada nam najbardziej. Dowiedz się, jak zbudować wędzarnię w przydomowym ogrodzie.
Wędzenie potraw
Wynalezienie wędzarni było dziełem przypadku. Przed XI wiekiem domy nie miały kominów, ponieważ nie zostały one jeszcze wynalezione. Skutkowało to gromadzeniem się dymu z domowego paleniska lub pieca pod dachem, skąd uchodził on na zewnątrz budynku przez małe otwory w konstrukcji.
Niegdyś żywność wieszano w domostwach właśnie pod sufitem. Po pierwsze było to wygodne i praktyczne, a po drugie chroniło się ją w ten sposób przed zjedzeniem przez zwierzęta domowe. Wiszące pod dachem jedzenie było więc przez cały czas owiewane dymem z paleniska. Właśnie w ten sposób odkryto, że żywność pod wpływem dymu nabiera wyjątkowego smaku i aromatu i nie psuje się. To dało początek budowie pierwszych wędzarni, gdzie wędzono mięso i ryby, a z czasem również sery.
Istnieją dwie metody wędzenia:
- wędzenie na zimno - odbywa się przy pomocy dymu ochłodzonego do temperatury 15-25 stopni i jest to proces trwający kilka dni. Na pewno jest to metoda trudniejsza i bardziej pracochłonna niż wędzenie na gorąco, jednak warto ją wypróbować, ponieważ przygotowana w ten sposób żywność wyjątkowo długo zachowuje świeżość i ma delikatny dymny aromat;
- wędzenie na gorąco - produkty te mają wyrazisty i mocny smak, a ich przygotowanie zajmuje zaledwie kilka godzin. Wędzenie na gorąco odbywa się w temperaturze od 50 do 85 stopni. Jest to proces bardzo łatwy i nie wymaga dużego nakładu pracy.
Jak zbudować ogrodową wędzarnię krok po kroku?
Wędzarnia to prosta do wykonania konstrukcja ogrodowa - do jej budowy nie są potrzebne drogie materiały. Jest to także na tyle prosta praca, że większość majsterkowiczów amatorów bez problemu wykona ją samodzielnie.
Najprostsza wędzarnia to po prostu wysoka wąska komora składająca się z dwóch części. Każda z części jest wyposażona w osobne drzwi. Dolna jest mniejsza i służy do rozpalania ognia, który będzie stanowił źródło dymu. Natomiast w większej górnej komorze zawieszamy produkty spożywcze przeznaczone do wędzenia. Najprościej zbudujemy wędzarnię, której konstrukcja oparta jest na beczkach.
Budowa przydomowej wędzarni krok po kroku przedstawia się następująco:
1. Zakup potrzebnych materiałów
Materiały do budowy przydomowej wędzarni, które musimy zgromadzić to:
- duża blaszana beczka o mocnych ścianach, która będzie główną komorą wędzarni,
- mniejsza blaszana beczka albo inny metalowy pojemnik z pokrywą, który posłuży nam za palenisko wędzarni,
- duża drewniana płyta do przykrycia głównej komory wędzarniczej,
- rura o długości 100-120 cm i średnicy 12-15 cm, z której zrobimy przewód dymowy,
- stalowe pręty do zawieszania produktów spożywczych przeznaczonych dowędzenia. Powinny to być solidne pręty o średnicy co najmniej 1 cm,
- łącznik kątowy do umocowania rury,
- termometr do kontrolowania temperatury wędzenia,
- żwir lub tłuczeń do chłodzenia dymu.
2. Wybór miejsca na wędzarnię i przygotowanie terenu
Wędzarnię możemy umiejscowić w peryferyjnej części ogrodu, aby nie rzucała się w oczy lub blisko domu, dzięki czemu będziemy mieć do niej łatwy i szybki dostęp.
Palenisko wędzarni będzie znajdowało się w ziemi. Tam też będzie przebiegać przewód dymowy. Wybierzmy więc odpowiednie miejsce w ogrodzie, gdzie cała konstrukcja nie będzie z niczym kolidować.
3. Montaż wędzarni i paleniska
Budowę wędzarni zaczynamy od zrobienia wykopu pod palenisko oraz przewód dymowy. Następnie łączymy ze sobą elementy wędzarni. Mała beczka będzie pełnić funkcję paleniska, a duża będzie właściwą komorą wędzarniczą. W obu beczkach musimy wykonać otwory do zamontowania przewodu dymowego w postaci rury. Ponadto w dużej beczce na wysokości 5 cm - poniżej jej górnej krawędzi - mocujemy pręty służące do powieszenia wędzonej żywności. Nie zapominajmy również o wykonaniu w komorze wędzarniczej dwóch otworów - mniejszego i większego. Duży o średnicy około 10 cm będzie służyć do odprowadzania dymu, a w małym umieścimy termometr.
Montażu dokonujemy tak, aby jeden koniec przewodu dymowego wchodził w boczną ściankę paleniska, a drugi w dno komory wędzarniczej.
Bardzo ważne jest też wysypanie dna paleniska około 5 cm warstwą żwiru, a także wypełnienie nim całego wykopu. Żwir pełni tutaj bardzo ważną funkcję - będzie on schładzać dym wędzarniczy do odpowiedniej temperatury.
4. Uruchomienie wędzarni
Zmontowana wędzarnia jest już gotowa do użycia. Najpierw w komorze nad prętem zawieśmy produkty spożywcze przeznaczone do wędzenia, a następnie umieśćmy w palenisku wybrany przez siebie gatunek drewna i rozpalmy je.
Podczas procesu wędzenia ważna jest kontrola temperatury. Zerkajmy więc od czasu do czasu na termometr. Jeżeli okaże się, że temperatura dymu jest zbyt niska, wówczas dołóżmy drewna i rozpalmy większy ogień. Z kolei przy zbyt gorącym dymie, konieczne jest zwilżenie wodą żwiru nad przewodem dymowym, co spowoduje schłodzenie dymu.
Kiełbaski, mięso, ryby czy sery z własnej wędzarni smakują wyjątkowo. Wiele satysfakcji daje również ich przygotowanie. Ponadto podczas wędzenia powstaje charakterystyczny przyjemny zapach, który roznosi się po okolicy. Jeśli dysponujemy odrobiną miejsca w przydomowym ogrodzie, to zdecydowanie warto zbudować w nim własną wędzarnię.
Komentarze