Czym jest patio? Rodzaje, budowa, materiały, dekoracje patio

PatioMarzysz o własnym patio? Oto kompendium aktualnej wiedzy na ten temat. Jak wyglądałby twój ogród z fotelu na urokliwym patio, które zachęca rodzinę do relaksu? Zanim przekonasz się o tym w praktyce, przeczytaj nasz artykuł. Dowiesz się z niego wszystkiego, co istotne w związku z taką konstrukcją. Nie zapomnieliśmy także o aktualnych trendach!

Czym dokładnie jest patio?

Jeśli zadamy to pytanie Amerykanom, Kanadyjczykom, we Włoszech czy w Hiszpanii, jest pewne, że otrzymamy cztery różne odpowiedzi. Każdy kraj ma swoją definicję, skupmy się zatem na tej, która funkcjonuje u nas. Patio jest częściowo zabudowaną przestrzenią zewnętrzną, najczęściej przylegającą z jednej strony do domu, domku wypoczynkowego lub innego budynku. Niekiedy jego konstrukcję oddziela od ściany domu taras lub wąskie przejście. Może być ono zadaszone w sposób trwały (poprzez element architektoniczny stanowiący część domu) lub mobilny (np. za pomocą markizy). Z zasady nie jest to przestrzeń pusta, a zaaranżowana z uwagą. Na patio stoją krzesła, fotele stoliki ogrodowe, kanapy oraz leżanki zewnętrzne, a także donice z roślinami w otoczeniu starannie dobranych dekoracji.

Choć jest to z założenia konstrukcja zewnętrzna, tak naprawdę koncepcyjnie należy i do ogrodu, i do domu. Umiejętnie skonstruowane patia potrafią przemienić niewielki, ciasny domek w otwartą i pełną potencjału przestrzeń. Historia tej idei pokazuje, że sama instalacja patio w domu całkowicie zmienia sposób spędzania czasu przez domowników, wzbogacając go o interakcje z rodziną, sąsiadami i przyrodą.

Rzut oka na historię patio w budownictwie i architekturze

W przeszłości budownictwa kryje się wiele niespodzianek i lekcji, które mogą nam się przydać także dziś. Toteż w poszukiwaniu inspiracji zapraszamy na krótką wycieczkę w przeszłość - śladami patio! Trudno w to uwierzyć, ale pierwsze konstrukcje były dziełem starożytnych Rzymian. Pojawiały się jednak tylko w domach patrycjuszy, czyli u najbogatszej elity. Można było na nich znaleźć roślinność, posągi bóstw, zacienione kolumnadą przejścia, a nawet fontanny i baseny. I choć Imperium Rzymskie rozpadło się już w V wieku n.e., idea przetrwała. Średniowiecze oraz Renesans to era rozkwitu architektury obejmującej patio w Europie, zwłaszcza na Półwyspie Iberyjskim. Mieszające się tam wpływy hiszpańskie i arabskie dały początek hiszpańskiemu Renesansowi, a wraz z nim - także patiom, inkorporowanym niemal w każdą budowlę. Przykładem może być tu słynne Patio de Los Naranjos (Patio Pomarańczy) w Katedrze Najświętszej Marii Panny w Sewilli. Zarówno w Andaluzji, jak i we Włoszech przestrzenie te były zorganizowane w formie zewnętrznym ogrodów z krużgankami, rzeźbami i fontannami.

Patia rozpowszechniły się wraz z kolonizatorami w Ameryce Południowej, a znaczną popularność zdobyły również wśród brytyjskiej arystokracji w XVIII wieku. Ich prostsza forma, od której pochodzi współczesna, przeżyła natomiast prawdziwą eksplozję popularności w amerykańskim pokoleniu baby boomers, urządzającym swoje podmiejskie domy w latach 50 ubiegłego stulecia.

Najmodniejsze rodzaje patio - wczoraj, dziś i w przyszłości!

  • Klasyczny typ, o którym wspomnieliśmy powyżej, występuje także we współczesnych budynkach. Patio-dziedziniec z krużgankami i kolumnami to stały element zabudowań w krajach Ameryki Południowej i Środkowej, popularny choćby w Meksyku czy Hondurasie.
  • Kolejnym powszechnym rodzajem, zwłaszcza przy niewielkich domach, jest patio stanowiące przedłużenie tarasu. Jego zaletą jest z pewnością możliwość dobudowania do domu drewnianego dachu o niewielkim spadku, który będzie rzucał cień na wypoczywających. Co więcej, ten typ może łatwo zostać połączony z oranżerią, jeśli powstanie nad nim dach ze szkła, okrywany tkaniną odbijającą światło, gdy na patio przebywają mieszkańcy.
  • Przy domach, którym brak naturalnych elementów stanowiących zadaszenie patio, buduje się niekiedy zadaszenia aluminiowe, poliwęglanowe, a także drewniane albo metalowe pergole. Osoby, którym szczególnie zależy na wykreowaniu naturalnego zakątka, sięgają też niekiedy po trejaże, obsadzane następnie szybko rosnącą roślinnością pnącą. W obrębie trejaża można dodatkowo montować specjalne siatki, kieszonki i donice, dzięki czemu błyskawicznie powstanie zielony dach.
  • Innym typem patio są konstrukcje, które nie przylegają do ściany domu ani nie stanowią jego dziedzińca. Buduje się je szczególnie w większych ogrodach, gdzie wydzielenie części powierzchni w ten sposób nie zaburza kompozycji przestrzennej. Przypominają one nieco altany, ale w przeciwieństwie do nich rzadko znajdują się na uboczu.
Patio-dziedziniec
Patio dziedziniec

Jakie materiały są wykorzystywane do stworzenia patio?

  • W zależności od kształtu i typu konstrukcji różnić się będą także użyte przy patiach materiały. Jeśli chodzi o nawierzchnię, najczęściej używane są płytki tarasowe, kamień, gres, terakota, bruk klinkierowy oraz beton w formie płytek, kostki lub wylewki.
  • Drugą grupę popularnych materiałów nawierzchniowych stanowi drewno: impregnowana sosna, dąb, buk, jesion lub drewno egzotyczne. W tej roli sprawdzają się również deski kompozytowe, czyli wykonane z PVC połączonego z surowcem drewnianym. Kompozyt wykazuje znaczną odporność na wodę, więc ten wybór sprawdza się doskonale przy konstrukcji bez stałego zadaszenia.
Patio płytki
Patio wyłożone płytkami i kamieniem

Zarówno płytki, jak i kamień czy beton muszą posiadać wysoką klasę ścieralności (od 4 w górę), być antypoślizgowe (wysokie oznaczenie), mrozoodporne, mało nasiąkliwe, a także wytrzymałe na pękanie. W przypadku drewna dochodzi też konieczność wyboru odpowiednio wypreparowanych desek. Ze względu na problemy z utrzymaniem drewna na patio część osób decyduje się raczej na nawierzchnię kompozytową. Co do zadaszenia, w użyciu jest na ogół drewno, stal, aluminium lub szkło. Niektóre patia posiadają częściowe zamknięcie, które pozwala przeobrazić je na chwilę w altanę. Mogą być to niskie drzwi drewniane, drzwi ze szkła, a także kotary z tkanin.

Patio z drewnianą podłogą
Patio z drewnianą podłogą

Ile kosztuje patio średniej wielkości?

Co należy rozumieć przez średnią wielkość? Mówimy tu o przestrzeniach od 20-30 m3 w górę, chociaż zdarzają się także mniejsze patia. Przyjrzyjmy się cenom na przykładzie patio z drewna (choć całkowity koszt budowy z kompozytu może być podobny). W zależności od typu drewna, za same deski trzeba będzie zapłacić 100-500 zł/m3 (ta ostatnia kwota dotyczy rzadkich i trudnych w pozyskaniu gatunków). Montaż będzie nas kosztował od 200 złotych wzwyż za m2. Ale uwaga - to dopiero cena materiału oraz jego ułożenia. Do tego dochodzi także cena fundamentów, bez których patia nie należą do trwałych.

Fundamenty mogą być zamknięte (niewidoczne, jak zbrojona wylewka betonowa) albo otwarte w formie betonowych legarów albo drewnianych słupów. Zdarzają się także konstrukcje kładzione bezpośrednio na ziemi - wybór zależy od nachylenia gruntu, a także od indywidualnych preferencji. Jeśli chodzi o wylewkę, jej koszt prawie na pewno przekroczy 1500-2000 zł dla tarasu przewyższającego 30 m2. Oczywiście, ostatnim - i wcale nie najmniejszym - kosztem będzie cena drzwi na profilach aluminiowych PSK lub HS (od 8,10 tys. złotych), mebli, ozdób i roślinności (od kilkuset złotych przy podejściu DIY do nawet kilku, kilkunastu tysięcy).

Budowa patio - argumenty za tym projektem

Dlaczego warto przyłączyć do swojego domu tak zorganizowaną przestrzeń? To przede wszystkim najlepszy klucz do transformacji domu oraz ogrodu o niewielkim metrażu. Zamiast ograniczenia i zamknięcia zyskujemy płynne przejście do świata zewnętrznego. Ma to wpływ nie tylko na wrażenia estetyczne domowników, ale także na ich dobrobyt psychologiczny. To prowadzi nas do kolejnej zalety instalacji patio. Jest ono miejscem naturalnie przystosowanym do spotkań z przyjaciółmi, wypoczynku z rodziną, a także do budowania relacji z sąsiadami. „Jutro wieczór u nas na patio!” - to zaproszenie, któremu nikt się nie oprze. Zaletą konstrukcji z dużymi, funkcjonalnymi drzwiami jest też możliwość łatwego wyjścia do ogrodu, zarówno dla ludzi, jak i dla psów czy kotów. Co więcej, nawet, jeśli sama fasada domu niczym się nie wyróżnia, dodatek starannie zaaranżowanego patio będzie budził jednoznaczny zachwyt. To także atut w sytuacji, gdy decydujemy się sprzedać dom: taka konstrukcja znacznie podnosi jego wartość rynkową (przeciętnie o co najmniej 10-15%).

Czy patio przy domu ma także wady?

Jeśli chodzi o wady budowy, niełatwo znaleźć ich podobną liczbę, co zalet. Niestety te, które wskażemy, można uznać za poważne. Podstawowym problemem jest utworzenie dodatkowego wejścia do domu, które trudno zabezpieczyć. Ten słaby punkt widać szczególnie w projektach domów, które zawierają wieloskrzydłowe, przeszklone drzwi przesuwne na patio. Dlatego też ich właściciele inwestują na ogół spore sumy w skuteczny system ochrony domu. Nie da się ukryć, że przestrzeń zewnętrzna tego typu jest dużo bezpieczniejsza bez całkowitego otwarcia na dom, np. wyłącznie z małymi drzwiami na zewnątrz. Do wad niektórzy z pewnością zaliczą też cenę, jakkolwiek tę często udaje się obniżyć, wykonując część prac samodzielnie. Nie da się jednak ukryć, że nauka, jak właściwie postawić taką konstrukcję, to potencjalnie czasochłonne zajęcie, a pierwsze próby zapewne będą wymagały modyfikacji.

Patio przy domu - najciekawsze aranżacje

Jak urządzić patio, by wyglądało intrygująco, a przy tym emanowało komfortem? Podpowiedzi przygotowane przez tegoroczne magazyny wnętrzarskie donoszą o powrocie minimalizmu - zarówno w ilości mebli, jak i w kolorystyce. Sprawdzi się on zwłaszcza na patiach z dominującym w konstrukcji drewnem.

  1. By nadać tej sferze lekkości, warto zamienić cięższe meble ogrodowe na drewniane skrzynie i siedziska z prześwitujących desek. Ważna kwestia: to wyraźna inspiracja designem z palet, ale zrezygnujmy z tego materiału na rzecz solidnego drewna. Na patio w 2022 stawiamy też lekkie meble modułowe, plecione z wikliny albo trawy morskiej, a także komfortowe, odporne na wilgoć pufy sako (tylko wtedy, gdy zadaszenie jest pełne).
  2. Meble do siedzenia możemy także zamienić na wiszące fotele w kształcie półkuli albo wycinka kuli. Połączmy je z lnianymi kotarami o gęstym splocie, ciepłym oświetleniem solarnym LED oraz poduszkami w szarościach, turkusach i zieleniach. Zyskamy w ten sposób efekt niewymuszonej prostoty.
  3. Kolejnym mocnym trendem jest z pewnością patio pełne roślinności. Możemy otoczyć je donicami wykonanymi z kamienia czy ceramiki, w których zasadzimy choćby sukulenty, bidens, niezapominajki albo zioła miododajne. Oczywiście, konkretne gatunki należy dobrać do typu oświetlenia. W magazynach country style widać też wyraźnie popularność mini-ogrodów wertykalnych, czyli konstrukcji pionowych z donic, dzięki którym także niewielkie patio stanie się zieloną oazą.
Patio pełne roślin
Patio pełne roślin

Dekoracje i akcesoria na patio - kilka świeżych pomysłów

Obok dekoracji typowo skandynawskich, jak drewniane latarenki i świeczniki, na patiach świetnie prezentują się także akcesoria w stylu marokańskim. To na przykład mosiężne lampy wiszące z misternymi wzorami, wzorzyste, nasycone kolorystyczne poszewki ozdobne albo zestawy barwnych szklanek do tradycyjnej herbaty z miętą. Dekoracje te wyrażą jeszcze więcej, jeśli akompaniuje im mozaikowa posadzka lub szablony moroccan tiles namalowane na kaflach. Patia o mniejszym metrażu łatwo jest przytłoczyć akcesoriami. Aby tego uniknąć, warto wybierać przedmioty ażurowe (np. tace, lampy, a nawet stoliki), wykonane z delikatnego metalu, malowanego proszkowo na szaro. Ich lekkość możemy też podkreślić przez dodanie detali z woalu, jak zasłonki albo owijki na doniczki.

Oświetlenie patio
Oświetlenie patio

Wśród modnych akcesoriów na patia znajdziemy też drewniane mini-stoliki na laptop oraz fotele ogrodowe z poduszkami ergonomicznymi. To zupełna nowość, ale nie może budzić zdziwienia po ostatnich 2 latach. Patio w razie potrzeby staje się idealnym outdoor office, które pozwala na metaforyczne ładowanie baterii także podczas pracy.

Podsumowanie: patio jako przestrzeń kreatywna

Meble, dekoracje i stylizacje mogą z powodzeniem stać się wyrazem osobowości właścicieli. Jednak w tym rozwiązaniu architektonicznym najważniejsze jest coś innego. To sama idea patio: fakt, że wciąż tworzymy rozwiązania, dzięki którym nasze domy mogą jednocześnie i pozostać prywatne, i otwierać się na zewnątrz.

Patia to przestrzenie, gdzie potrzeba spotyka się z kreatywnością, dając raz po raz nowe, zaskakujące efekty A takie miejsca nie przestają inspirować każdego, kto się w nich znajdzie. Życzymy zatem miłego wypoczynku - i mnóstwo inspiracji!

Źródła:

  • Letcavage, E., Garden Crafts: 30 Beautiful and Practical Projects for Patio, Porch, Deck, Garden, or Yard, Stackpole Books 2015
  • Dodge Woodson, R., Tips & Traps for Building Decks, Patios, and Porches, MacGraw-Hill Education 2005
  • McCormack, T., Driveways, Paths and Patios, Crowood 2011
  • Bridgewater, A., Bridgewater, G., Brickwork Projects for Patio & Garden: Designs, Instructions and 16 Easy-to-Build Projects, Creative Homeowner 2017
  • Building Outdoor Furniture: Classic Deck, Patio & Garden Projects That Will Last a Lifetime, Cedar Lane Press 2022

Komentarze