Płyta OSB - rodzaje, właściwości, wymiary, zastosowanie, cena

Płyta OSBDrewnopochodna płyta wielowarstwowa OSB (Oriented Strand Boards) to produkt wykazujący się dobrymi właściwościami wytrzymałościowymi. Płyty OSB zbudowane są z ukierunkowanych, drewnianych wiórów płaskich, nadających konstrukcji trwałości i odporności na uszkodzenia mechaniczne. Mnogość zastosowań oraz prostota montażu wpływają na popularyzację płyt wiórowych OSB.

Budowa płyty OSB

Kompozytowe płyty drewnopochodne OSB zbudowane są ze sprasowanych, drewnianych wiórów skrawanych wzdłuż włókien. Do produkcji płyt OSB wykorzystywane jest drewno świerkowe lub sosnowe. Gatunki tych drzew charakteryzują się łatwością obróbki, miękkością oraz dobrą wytrzymałością mechaniczną, co sprawia, że są chętnie stosowane do wytwarzania różnych materiałów budowlanych. Do produkcji płyt wykorzystywane są jedynie wióry o zbliżonych rozmiarach i smukłej budowie, dlatego proces powstawania płyt poprzedzony jest dokładną selekcją drewna. Wióry zespajane są żywicami syntetycznymi, nadającymi płytom dodatkowych cech wytrzymałościowych. Proces sieciowania, zachodzący podczas wiązania żywicy, pozwala na tworzenie kompozytów o korzystnych właściwościach mechanicznych.

Najczęściej płyty OSB wykonywane są z trzech, związanych ze sobą warstw. W celu stworzenia trwałego i spójnego połączenia, płyty poddawane są prasowaniu w wysokich temperaturach oraz pod odpowiednim ciśnieniem. Warstwy płyty OSB układane są naprzemiennie - środkowa ułożona jest prostopadle do zewnętrznych warstw, dzięki czemu materiał ten osiąga wyjątkową sztywność oraz odporność na zniszczenie.

Właściwości

Materiały budowlane nieustannie poddawane są działaniu obciążeń stałych, zmiennych oraz wyjątkowych, w wyniku czego w elementach tych powstają naprężenia i odkształcenia. Wykorzystywane w budownictwie płyty OSB powinny charakteryzować się zatem dobrą wytrzymałością na zginanie oraz ścinanie, ponieważ niejednokrotnie przenoszą one znaczne obciążenia, zarówno konstrukcyjne, użytkowe jak i atmosferyczne. Wspomniane właściwości użytkowe są wyjątkowo ważne w budownictwie szkieletowym, gdzie płyty OSB są podstawowym materiałem budowlanym. Specjalna budowa płyty OSB umożliwia jej stosowanie w miejscach najbardziej wytężonych - prostopadłe ułożenie środkowej warstwy płyty w stosunku do warstw zewnętrznych dodaje płycie sztywności, trwałości oraz odporności na zniszczenie. Co więcej, płyty odporne są na działanie warunków atmosferycznych, dlatego z powodzeniem mogą być wykorzystywane na tarasach czy dachach. Płyty charakteryzują się stabilnością kształtów oraz łatwością obróbki, dzięki czemu do ich montażu nie są potrzebne specjalistyczne sprzęty. Płyty OSB są dobrym izolatorem akustycznym. Sposób połączenia wiórów w płycie tworzy system zazębień, co zapobiega wyłamywaniu się krawędzi płyty podczas użytkowania oraz łączenia na gwoździe czy wkręty.

Rodzaje płyt OSB

Ze względu na sposób produkcji, rodzaj użytego spoiwa oraz zastosowanie w budownictwie wyróżnia się cztery rodzaje płyt OSB:

  1. OSB 1 - płyta uniwersalna, która nie przenosi obciążeń. Przeznaczona jest do stosowania w pomieszczeniach suchych, zadaszonych, bez dostępu do wody. Spoiwem łączącym drewniane wióry jest żywica mocznikowo-formaldehydowa, która wykazuje dobre właściwości izolacyjne, są odporne na prądy pełzające. Wykazują odporność na rozpuszczalniki organiczne, oleje, tłuszcze, benzynę oraz alkohol. Bez wcześniejszego zakonserwowania płyta nie jest odporna na wilgoć.
  2. OSB 2 - płyta skonstruowana do przenoszenia obciążeń. Zaleca się jej stosowanie w pomieszczeniach suchych, nienarażonych na działanie wilgoci. Po zastosowaniu płyty należy pomalować bezbarwnym lakierem lub lazurą ochronną. Natomiast jeśli zachodzi potrzeba wykorzystania tego rodzaju płyty w pomieszczeniach wilgotnych, należy uprzednio zaimpregnować materiał emulsjami hydrofobowymi. Do produkcji wykorzystuje się żywice mocznikowo-formaldehydowe, nieodporne na działanie wody.
  3. OSB 3 - płyta przenosząca obciążenia do stosowania zarówno w pomieszczeniach jak i na zewnątrz budynku. Płyta OSB 3 charakteryzuje się wysoką odpornością na działanie wody, z tego powodu może być stosowana w warunkach dużego zawilgocenia oraz przy narażeniu na bezpośrednie działanie wody. Korzystne właściwości izolacyjne oraz wytrzymałościowe płyty OSB 3 związane są z zespojeniem wiórów drewnianych w warstwie środkowej klejem poliuretanowym. Warstwy zewnętrzne związane są spoiwem z żywicy melaminowo-uretanowej.
  4. OSB 4 - płyta przeznaczona do przenoszenia znacznych obciążeń w warunkach o podwyższonej wilgotności. Proces produkcyjny jest podobny jak w przypadku płyt OSB 3, natomiast drewniane wióry płyty sklejone są ze sobą mocniej. Dzięki temu można je stosować do przenoszenia dużych obciążeń, wewnątrz oraz na zewnątrz budynku. Są odporne na działanie wody.

Wymiary płyt OSB

Obecny rynek materiałów budowlanych w znacznym stopniu został zdominowany przez płyty OSB 3, natomiast produkcja płyt OSB 2 oraz OSB 4 została znacząco ograniczona. Najpopularniejszym wymiarem płyt OSB jest 1250 x 2500 mm, natomiast producenci oferują również inne wymiary płyt, dostosowując się do potrzeb klientów. W sklepach dostępne są zatem mniejsze formaty: płyty podbitkowe 140 x 2500 mm oraz większe formaty płyt takie jak: 2070 x 2800 mm, 1250 x 4600 mm. Standardowa grubość płyt wynosi od 6 mm do 25 mm - im grubsza płyta, tym większa wytrzymałość na zginanie materiału. Brzegi płyt wykończone są na trzy sposoby: płyty z brzegami gładkimi, płyta z wykończeniem na pióra i wpusty po dwóch stronach oraz na wszystkich brzegach. Dzięki wykończeniom płyt na pióro i wpust możliwe jest wykonanie precyzyjnych łączeń wielu płyt. Dzięki takiemu rozwiązaniu łączone płyty dają efekt równej powierzchni z precyzyjnymi i estetycznymi łączeniami.

Zastosowania płyt OSB

Ze względu na dobre właściwości mechaniczne, płyty OSB posiadają szerokie spektrum zastosowań w budownictwie. Duża wytrzymałość na zginanie i ścinanie oraz właściwości hydrofobowe sprzyjają wykorzystywaniu płyt OSB do wykonywania sztywnych poszyć dachowych. Płaskie powierzchnie, tworzone przez płyty, budują podkład pod papę lub gonty bitumiczne. Z powodzeniem mogą być stosowane do budowy podbitek dachowych. W konstrukcjach szkieletowych płyty te stanowią wypełnienie szkieletów ścian, pełnią również funkcję okładzin podłogowych w stropach legarowych. Płyty mogą być wykorzystywane na obudowę skosów na poddaszu budynku oraz wykonywanie szalunków.

Płyty OSB na ścianie

Płyty OSB na podłodze

Nowoczesne budownictwo wykorzystuje płyty OSB do wykonywania okładzin ściennych - płytę maluje się farbami kryjącymi bądź pozostawia z widocznymi wiórami, spryskując obficie lakierem do drewna. Podobne zastosowanie płyta OSB znajduje w wykańczaniu sufitów. Tradycyjny gipsowy sufit zastępuje się okładziną z płyt OSB.

Cena płyt OSB

Koszt zakupu płyt OSB zależy od jej rodzaju, wielkości oraz grubości. Im większa grubość płyty, tym cena jest wyższa. Płyta o gładkich brzegach, grubości 6 mm i standardowym rozmiarze kosztuje około 40 zł. Cena rośnie proporcjonalnie do wielkości i grubości płyty, zatem za standardowych rozmiarów płytę o największej grubości (25 mm) zapłacić trzeba od 60 do 80 zł. Płyty o mniej standardowych kształtach oraz z wykończeniami brzegów na pióro i wpust kosztować będą więcej niż bardziej popularne odpowiedniki. Płyta OSB na piór i wpust o grubości 12 mm kosztuje około 60 zł za sztukę, płyta o grubości 18 mm prawie 90 zł, natomiast grubsze egzemplarze o standardowym rozmiarze 1250 x 2500 kosztują w sklepach budowlanych od 110 zł do 130 zł za jedną sztukę.

Komentarze