Rośliny łąkowe - wiosenne

Rośliny łąkoweWśród roślin na łące znajdują się rośliny zapoczątkowujące wiosenną wegetację przed ustąpieniem zalegających wód podziemnych, wówczas zachodzi intensywny rozwój, szarobrązowy odcień szaty roślinnej z ubiegłego roku zastępuje stopniowo jaskrawa zieleń, pojawiają się pierwsze kwiaty kaczyńca - zwiastunów wiosny, następnie jaskrów. Do zielono-żółtych barw wiosennych dołączą białe kwiecie rzeżuchy łąkowej i róż kwiatów firletki poszarpanej.

W miarę rozwoju roślinność wzbogaca się w coraz to inne gatunki, pod koniec maja zakwitają trawy, złocienie, rdesty, kozłek, barszcz.

Skrzyp błotny (Equisetum palustre)

Należy do roślin zarodnikowych, tj. rozmnażających się nie za pomocą nasion lecz zarodników. Charakteryzuje się podziemnym kłączem zimującym do wiosny. Pęd nadziemny rośliny wznoszący się osiąga 20-60 cm wysokości. Pędy dzielą się na płodne i zarodnikowe, rosnące jednocześnie i zbliżone pokrojem (inaczej niż u skrzypu polnego u którego rodzaje pędów są rozdzielone czasowo i znacznie się różnią), są zielone, tworzą rozgałęzienia w formie okółek, odznaczają się szorstką powierzchnią. Łodyga zbudowana z segmentów przedzielona jest na 6-10 żeberek. Wąskie liście skupiają się w okółki, ich brzegi są połączone na kształt pochwy otaczającej łodygę z zarysowanymi białymi ząbkami. Zarodnie tworzą kłosy zbudowane z tarczkowatych łusek osłaniających zarodnie, w środku tworzą się zarodniki. Wysyp zarodników następuje na przełomie maja i czerwca, wyposażone są one w cztery podłużne twory, które oplatają zarodniki w wilgoci lub wyprostowują się i łączą z innymi zarodnikami w formie puszków unoszonych przez wiatr. Skrzyp błotny występuje na stanowiskach podmokłych, o odczynie kwaśnym, w pobliżu wód, nie ma dużego znaczenia, wykazuje szkodliwość dla zwierząt ze względu na obecność krzemionki.

Skrzyp błotny - Equisetum palustre

Skrzyp błotny

Knieć błotna zwana kaczeńcem (caltha palustris)

Pochodzi z rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae) i jest byliną o krótkim kłączu z dużą ilością grubych korzeni, nierozgałęzionych lecz rozrośniętych, jesienią kłącze tworzy zimujące pąki. Rozkrzewione pędy nadziemne wysokości 50 cm rosną na kształt kępki o pędach poziomych lub wznoszących się. Łodygi nieowłosione, wewnątrz niczym nie wypełnione rozgałęziają się. Liście wyrastające z dolnej części rośliny osadzone są na długich ogonkach i mają kształt sercowaty przy nasadzie, z nerkowatymi blaszkami. W górnej części ogonki liściowe są krótsze, na szczycie pozbawione ogonka, blaszki liściowe w barwach ciemnej zieleni są gładkie, miękkie, połyskujące, z karbowanymi krawędziami, liść posiada tendencje do szybkiego więdnięcia. Kwiaty mają symetrię promienistą, wielkości 4 cm przekroju, okwiat zbudowany jest z 5-7 listków jasnożółtych w pełni rozkwitu, pączek składa się z zielonych płatków. Pręciki są liczne, słupki w liczbie 5-8 centralnie umieszczone, przy podstawie słupków kwiat wydziela nektar, będący pokarmem muchówek, pszczół, chrząszczy, odżywiających się również nektarem. Czas kwitnienia przypada na marzec i maj, owoc stanowi mieszek wypełniony dużą ilością nasion, tworzy charakterystyczny dzióbek, nasiona wydostają się przy pęknięciu. Knieć porasta mokre łąki, tereny przy brzegach wód, posiada substancje trujące dla zwierząt.

Knieć błotna - Caltha palustris

Kaczeńce

Rzeżucha łąkowa (Cardamine pratensis) z rodziny krzyżowych (Cruciferae)

Tworzy również formy trwałe o delikatnych kłączach z niewielkimi korzeniami, zimą przybiera postać rozety liści. Łodyga dochodzi do 15-20 cm wysokości, wewnątrz jest pusta, u podstawy lekko owłosiona. Liście będące odziomkowymi ustawione na kształt różyczki o układzie pierzastosiecznym, mają kształt zaokrąglony o równych brzegach, nieraz lekko klapowanych, listek umiejscowiony na szczycie jest największy. Liście znajdujące się na górnej części rośliny składają się z podłużnych elementów, lancetowatych i o równej blaszce liściowej, liście leżące na ziemi wykształcają pączki przybyszowe, ukorzeniające się jesienią (rzadki sposób wegetatywnego rozmnażania z liści). Kwiaty są zebrane w grona, zbudowane są z czterech działek (zielonych) i czterech płatków jasnoróżowych, jajowatego kształtu, ustawionych krzyżowo. W skład wchodzi 6 pręcików (4 długie i 2 krótkie), są to tzw. pręciki dwulistne, w słupku zalążnia jest wydłużona o krótkiej szyjce. W nocy kwiaty chylą się do dołu, kwitną od marca do kwietnia. Przy nasadzie krótkich pręcików zlokalizowane są miodniki produkujące nektar, gromadzący się na dnie kielicha. Owady uczestniczą w zapyleniu krzyżowym i w tym samym kwiecie. Owoc stanowi podłużna łuszczyna, spłaszczona, równowąska, pęka wzdłuż po dojrzeniu. Rzeżucha jest miejscem żerowania larwy skoczka pienika, który wytwarza pienistą substancję, jest rośliną rozprzestrzenioną na terenie kraju, nie posiada zbyt wielkiej wartości paszowej.

Rzeżucha łąkowa - Cardamine pratensis

Rzeżucha łąkowa

Firletka poszarpana (Lychnis flos-cuculi) z rodziny goździkowatych (Caryophyllaceae)

Jest dwuliścienną byliną i tworzy rozgałęzione kłącze, od którego odchodzi wiele korzeni przybyszowych. Nadziemna część rośliny dochodzi do 55-80 cm wysokości, na powierzchni łodygi zielono-czerwonego koloru występują bruzdy i włoski. Liście dolne podłużne, łopatkowate, ustawione są na kształt różyczki. Liście znajdujące się w części górnej mają kształt lancetowaty, bez ogonków, na szczycie zaostrzone, szersze przy nasadzie otaczające łodygę, ustawione parami. Krzyżujące się okółki liściowe efektywniej pobierają światło słoneczne, roślina jest owłosiona. Kwiaty charakteryzują się symetrią promienistą, są pięciokrotne, kielich o zrośniętych działkach ma zarys dzwonka z 5 ząbkami i czerwono-brązowymi żeberkami. Korona składa się z różowych 5 płatków tworzących przy podstawie paznokieć, blaszki cztero-łatkowe przy nasadzie opatrzone 2 łuseczkami (przykoronek). Pręciki w liczbie 10 ustawione w dwóch okółkach dojrzewają stopniowo, najpierw 5 leżących od zewnątrz, następnie 5 środkowych. Słupek pojedynczy górny odznacza się długą szyjką o 5 znamionach, zapylenie dokonuje się po wydostaniu się pyłku z pylników (kwiaty przedprątne, co chroni przed samozapyleniem). Nektar powstaje na dnie kielicha przy płatkach korony wydłużonych w paznokieć, jest pokarmem motyli, muchówek, błonkówek, posiadających wydłużone aparaty pyszczkowe. Obok kwiatów jednopiennych powstają też męskie lub żeńskie, czas kwitnienia odbywa się w maju i czerwcu. Firletka występuje na mokrych łąkach, rozprzestrzeniona na niżu, jest rośliną pastewną, żeruje na niej larwa skoczka pienika (pienista ciecz).

Firletka poszarpana - Lychnis flos-cuculi

Firletka poszarpana

Wełnianka wąskolistna (Eriophorum angustifolium)

Należy do turzyc (Cyperaceae) z klasy roślin jednoliściennych, jest rośliną trwałą tworzącą darnie z rozłogami, kępki. Łodyga wznosi się do góry, o pokroju trójkanciastym, wewnątrz wypełniona, bez kolanek (w przeciwieństwie do traw). Liście są równowąskie, twarde, ostro zakończone, o niepodzielonej blaszce liściowej, rozmieszczone w trzech rzędach (u traw w dwóch), pochwy liści połączone są w rurkę, brak języczków, starsze rośliny zawierają dużo krzemionki. Pęd dochodzi do 30-60 cm wysokości, na szczycie znajduje się kilka kłosków z szypułkami lub bez. Na łodydze brak włosków, pochwy są luźne, blaszki liściowe wąskie (2-4 mm szerokości), rynienkowate. Czas kwitnienia przypada na kwiecień-maj. Kwiaty są niewielkie zgromadzone w kłosy (kilka na pędzie), jednopienne, wzniesione, później zwisające o wydłużonych szypułkach, występują 3 pręciki i słupek o 3 znamionach, górnej zalążni i jednokomorowe (zalążnia i szyjka tkwi w lisku tzw. pęcherzyku) okwiat jest nitkowaty, po przekwitnięciu tworzą się białe jedwabne włoski ułożone w główki. W kłosach kwiaty umocowane są przy podstawie liści zwanych przysadkami. Owoc stanowi orzeszek roznoszony przez wiatr. Występuje na wilgotnych i zakwaszonych łąkach, torfowiskach, piaskach ("kwaśne trawy"), na niżu, mają małą wartość paszową. Skupiska roślin zielnych inaczej łąki "naturalne" znajdują się w pobliżu wód, rzek, strumieni, często są okresowo zalewane. Łąki śródpolne czyli smużne usytuowane są w zagłębieniach obszaru bez odpływu wód, o silnym spadku i słabym zaopatrzeniu roślin w wodę. Łąki górskie (hale śródleśne) tworzą się na skutek wycinki lasów niższych położeń górskich a także hale wysokogórskie powyżej zasięgu lasów. Są znaczne różnice między roślinnością łąk niżowych a górskich.

Wełnianka wąskolistna - Eriophorum angustifolium

Wełnianka wąskolistna