Róża jest stałym elementem wielu ogrodów i parków. Według amerykańskich naukowców może występować już od 40 milionów lat. Nie powinno więc nikogo dziwić, że na przestrzeni wieków powstały już tysiące gatunków! Różnią się wielkością kwiatów, pokrojem krzewu, obecnością kolców… Mogą znaleźć zastosowanie niemal w każdym typie ogrodu. I choć krążą pogłoski o wybredności róż, ich pielęgnacja nie jest tak trudna, jak mogłoby się wydawać.
Róże - charakterystyka gatunku
Róża należy do rodziny różowatych i ze względu na różnorodność odmian trudno jest ją jednoznacznie scharakteryzować. Jej krzewy mogą osiągać kilkanaście centymetrów wysokości lub nawet kilka metrów. Mogą tworzyć krzewy o wyprostowanych pędach lub wiotkich, które pną się po różnych powierzchniach. Liście róży mogą mieć zarówno matową, jak i błyszczącą powierzchnię w wielu odcieniach zieleni. Jej kwitnienie zazwyczaj rozpoczyna się w czerwcu i w przypadku niektórych odmian może trwać nawet do pierwszych przymrozków, wprowadzając w późną jesień namiastkę lata.
Gatunki i odmiany róż
Dzięki wielości i przede wszystkim różnorodności odmian róża może pięknie wyglądać zarówno w ogrodzie urządzonym w stylu nowoczesnym, angielskim, jak i rustykalnym. Może także ozdabiać tarasy i balkony. Ze względu na pokrój oraz wielkość i ułożenie kwiatów wyróżnia się kilka grup róż.
Róże wielkokwiatowe
Charakteryzują się największymi i najpiękniejszymi kwiatami, które rozwijają się w czerwcu, występując pojedynczo na wierzchołkach pędów pokrytych grubymi kolcami. To gatunek, który obejmuje najwięcej odmian. Róże wielkokwiatowe w ogrodach prezentują się niezwykle elegancko, jednak najczęściej wykorzystywane są jako kwiaty cięte. Na tle innych gatunków wyróżniają się większą wrażliwością na chłody. Wymagają znacznie więcej troski, by cieszyć wyjątkowymi kwiatami.
Róże wielokwiatowe
Bywają nazywane również rabatowymi. Tworzą rozgałęziające się krewy, które od czerwca okrywają się kwiatami. Na jednym pędzie rozwija się od kilku do nawet kilkudziesięciu kwiatów. Róże wielokwiatowe są bardzo częstym wyborem do przydomowych ogrodów. Mogą być sadzone na rabatach lub tworzyć niskie żywopłoty. Ich wysokość waha się od 20 cm do 100 cm wysokości. Są łatwe w uprawie oraz odporne na zimowe temperatury.
Róże pnące
Nazywane są także czepnymi. To bardzo zróżnicowany gatunek, w którego obrębie można znaleźć zarówno krzewy o sztywnych, jak i giętkich pędach, powtarzające kwitnienie czy kwitnące raz do roku. Niezależnie od konkretnej odmiany róże pnące wymagają zapewnienia im podpór. Doskonale wyglądają sadzone przy altanach, pergolach oraz ogrodzeniach. Pokrywając się kwiatami, tworzą niezwykle romantyczny nastrój.
Róże parkowe
Tworzą krzewy o wyprostowanych i rozgałęzionych pędach. Najczęściej dorastają do 2-3 m wysokości. Doskonale sprawdzają się w dużych ogrodach, gdzie mogą rosnąć jako soliter lub tworzyć obficie kwitnące żywopłoty. Są bardzo popularne jako element zieleni miejskiej, ponieważ charakteryzują się wysoką odpornością na choroby oraz mrozy.
Róże okrywowe
Najmniej znana grupa róż, ale niezwykle dekoracyjna. Jej krzewy zbudowane są z wiotkich pędów, które obficie pokrywają się kwiatami. Dzięki swojemu płożącemu pokrojowi doskonale sprawdzają się w ogrodach naturalistycznych, wiejskich. Nie mają dużych wymagań pielęgnacyjnych, są odporne na choroby oraz przymrozki.
Róże pienne
Dzięki szczepieniu na pniu dzikiej róży na wysokości 90 cm lub niekiedy nawet 140 cm tworzą charakterystyczne drzewka o dużej dekoracyjności. Do ich stworzenia można wykorzystać wszystkie pozostałe gatunki. Doskonale sprawdzają się na niewielkich, gęsto obsadzonych rabatach.
Róże miniaturowe
Tworzą niewielki krzewy o wysokości około 30 cm. Prawie przez cały sezon pokryte są niewielkimi kwiatami. Mogą być sadzone zarówno na rabatach lub skalniakach, jak i w doniczkach ustawionych na tarasie, balkonie czy domowym parapecie.
Wymagania glebowe róż
Róże kochają słońce, dlatego powinny być sadzone na stanowiskach ciepłych, słonecznych i najlepiej również osłoniętych przed silnym wiatrem. Nie powinno być to jednak miejsce, na które padają bardzo ostre promienie słoneczne, szczególnie w przypadku krzewów o ciemnych kwiatach, które mogą ulec poparzeniu. Jeśli nie jesteśmy w stanie zagwarantować róży zacisznego miejsca, powinniśmy wybrać odmianę o wysokiej mrozoodporności.
Bardziej specyficzne mogą wydawać się natomiast preferencje róży względem gleby. Wierzchnia warstwa podłoża dla róż powinna być stosunkowo lekka oraz przepuszczalna. Natomiast warstwy głębsze mogą być bardziej zwarte, by lepiej utrzymać wilgoć. Jeżeli obawiamy się, że gleba jest zbyt ciężka, możemy spulchnić boki oraz spód dołka, a dolną warstwę wymieszać z odrobiną piasku. Róże najlepiej czują na podłożu próchnicznym i lekko kwaśnym - odczyn pH powinien wynosić około 5,5-6,5. Nie udadzą się natomiast na terenach podmokłych.
Sadzenie róż
Na rynku obecnych jest kilka rozmiarów sadzonek. Najczęściej dostępne są w doniczce lub balocie, czyli worku jutowym. Takie sadzonki można sadzić zarówno wiosną, jak i jesienią. W przypadku krzewów balotowanych istotne jest, by zrobić to zaraz po zakupie. Natomiast sadzonki z odkrytymi korzeniami powinno sadzić się wyłącznie jesienią.
Przed zaplanowanym sadzeniem, najlepiej dwa tygodnie wcześniej, należy oczyścić teren rabaty z chwastów, szczególnie tych wieloletnich, oraz dokładnie przekopać glebę. Jeżeli nie jest zbyt bogata w substancje odżywcze, możemy ją wymieszać z kompostem.
Krzew ostrożnie wyjmujemy z dotychczasowego pojemnika, ponieważ korzenie róż są bardzo podatne na uszkodzenia. Jeżeli są bardzo gęste i sprawiają wrażenie sfilcowanych, można je lekko przerzedzić za pomocą sekatora. Oglądamy je również pod kątem potencjalnych uszkodzeń i usuwamy fragmenty w złym stanie. Optymalnie korzenie róży w momencie sadzenia powinny mieć około 25 cm długości. Róże z odkrytym systemem korzeniowym lub kupione w pojemnikach, ale sprawiające wrażenie lekko przesuszonych korzystnie jest włożyć na jakiś czas do wody. Przed posadzeniem warto także skrócić pędy do około 30 cm, zwłaszcza w przypadku sadzonek z gołymi korzeniami.
Dołek pod róże powinien być dwa razy większy niż bryła korzeniowa sadzonki, a jego głębokość powinna umożliwić posadzenie krzewu na takiej głębokości, na jakiej rosła dotychczas. Umieszczamy w nim krzew, uważając, by korzenie się nie podwijały. Następnie obsypujemy je i dokładnie ubijamy glebę wokół nich, starając się robić to poza obszarem bryły korzeniowej. Po zasypaniu miejsce szczepienia powinno znajdować się tuż nad poziomem gleby. W tym momencie ważne jest również obfite podlanie krzewów. Można zrobić delikatne zagłębienie, by woda nie rozlewała się na boki.
Róże bardzo źle znoszą przesadzanie, dlatego, jeśli nie jest to konieczne, należy zrezygnować z tego pomysłu. Mówi się nawet, że bardziej opłaca się zainwestować w nową sadzonkę niż przesadzać kilkuletnią.
Uprawa i pielęgnacja róż
Niejednokrotnie można spotkać się z opinią, że róże są wymagającymi krzewami i trzeba mieć do nich tak zwaną rękę, by cieszyć się ich obfitym kwitnieniem. Prawdopodobnie to przekonanie można powiązać z królewską pozycją tego krzewu wśród ogrodowych kwiatów. Tymczasem jego potrzeby nie są większe niż innych roślin.
Przycinanie róż
Przycinanie jest podstawowym zabiegiem w pielęgnacji tych krzewów. Najlepiej jest wykonać je na przełomie marca i kwietnia. Na początku usuwamy wszystkie pędy przemarznięte i chore. Przycinamy także pędy tworzące zbyt duże zagęszczenie. Dokładne zasady przycinania róż są uzależnione od preferencji konkretnego gatunku. Bez względu jednak na rodzaj róży należy je wykonywać ostrym sekatorem, który nie zmiażdży pędu, a powstała rana będzie jak najmniejsza. Pędy powinniśmy obcinać pod minimalnym skosem, zachowując odstęp około 0,5-1 cm od oczka poniżej. Najlepiej, by było ono skierowane na zewnątrz krzewu, ponieważ w tym kierunku będzie się rozgałęział.
Przycinania róż nie wykonujemy poza okresem wiosenny, oprócz usuwania przekwitniętych kwiatów. Warto robić to systematyczne, by cieszyć się długim i obfitym kwitnieniem.
Podlewanie róż
W pielęgnacji tych krzewów istotne jest również zadbanie o dostateczną wilgotność podłoża. Szczególnie młode rośliny oraz te uprawiane w pojemnikach należy podlewać regularnie, lecz niezbyt często. Róże lubią być podlewane rzadko, ale obficie. Koniecznie trzeba przy tym uważać, by nie moczyć liści oraz kwiatów, co mogłoby stać się przyczyną chorób.
Nawożenie róż
Jeżeli sadząc róże, zadbaliśmy o wzbogacenie podłoża na przykład kompostem, w ciągu pierwszego roku nie dostarczamy im już składników odżywczych. W kolejnych latach nawożenie powinniśmy rozpocząć już w połowie marca, przed wiosennym przycinaniem pędów. Jeśli jednak obawiamy się zbyt wczesnego wybudzenia się krzewów i uszkodzenia ich przez wiosenne przymrozki, możemy pierwszą dawkę dostarczyć im w połowie kwietnia. Natomiast ostatnie nawożenie powinno się odbyć końcem czerwca lub w ostateczności lipca, by róża miała dostatecznie dużo czasu na zakończenie okresu wegetacji przed mrozami.
Największe zapotrzebowanie róże mają na potas i fosfor. Pierwiastki te mają wpływ na zawiązywanie się pąków oraz kwitnienie. Bardzo dobrym nawozem dla róż jest kompost lub obornik, ale nie może być on świeży, ponieważ tylko zaszkodzi roślinom. Przed podaniem go różom powinien rozkładać się przez około pół roku. Możemy także kupić gotowe nawozy mineralne, a nawet te przeznaczone specjalnie dla róż.
Stosując obornik, rozkładamy go wokół krzewu i mieszamy z glebę na głębokości około 15-20 cm. Podobnie postępujemy, sięgając po nawozy mineralne. Rozsypujemy dawkę wokół róż, delikatnie mieszamy z podłożem, a następnie obficie podlewamy.
Zapotrzebowanie naszych krzewów na konkretne pierwiastki możemy rozpoznać dzięki uważnej obserwacji. Niedobór azotu objawia się osłabieniem wzrostu oraz zżółknięciem i utratą dolnych liści. Z kolei w przypadku braku magnezu objawem są także żółte liście, jednak pozostaje na nich widoczne zielone unerwienie. Żółte liście poprzecinane czerwonym unerwieniem są sygnałem, że różom brakuje żelaza. Natomiast jeśli zauważymy, że górne liście stały się niezwykle jasne, wręcz białawe, powinniśmy zweryfikować naszą pielęgnację. Ponieważ jest to oznaka, że za bardzo podniósł się odczyn gleby, dostarczyliśmy zbyt dużo składników odżywczych lub podłoże jest zbyt mokre.
Zimowanie róż
Róże w zależności od gatunku różnią się pod względem odporności na mróz, jednak przy odpowiednim zaangażowaniu nawet te wrażliwsze są w stanie zimować w naszym klimacie. Jeżeli decydujemy się na odmianę delikatną, konieczne będzie okrycie całego krzewu tuż po pierwszych przymrozkach. Natomiast wszystkie krzewy powinno się obsypać kopczykiem ziemi. Wiosną rozgarniamy go, dopiero gdy roślina zaczyna wypuszczać nowe pędy.
Komentarze