Berberys zwyczajny (pospolity, Berberis vulgaris) to powszechnie występujący krzew ozdobny, bywa też inaczej nazywany kwaśnicą pospolitą lub kwaśńcem. Jego właściwości lecznicze znane są od bardzo dawna. Przed wiekami w Anglii berberysem próbowano leczyć żółtaczkę i malarię. W Polsce stosowano go jako skuteczny środek przeciwko gnilcowi, czyli szkorbutowi. Nie bez powodu - zawiera sporo witaminy C, dlatego też niektórzy nazywają go "cytryną północy".
Właściwości i zastosowanie berberysu
Berberys ma mnóstwo zastosowań, między innymi w medycynie naturalnej i kosmetyce. Właściwie cała roślina ma właściwości lecznicze, szczególnie cenione są owoce, korzenie i liście. Berberis vulgaris jest rośliną powszechnie występującą w lasach niemal w całej Europy. W Polsce zadomowiła się w przydomowych ogrodach, parkach i skwerach. Dziko rośnie raczej rzadko... Dlaczego? Na liściach kwaśnicy występują rdza zbożowa. To rodzaj groźnego grzyba, który atakuje zboża, dlatego rolnicy niszczą jego krzewy rosnące w pobliżu pól uprawnych.
Kwiaty
Owoce
Krzew z powodzeniem możemy zasadzić w swoim ogrodzie. Jest dość odporny na suszę, nie potrzebuje ziemi wysokiej klasy. Wystarczy mu przeciętna gleba, o kwaśnym odczynie. Krzewy te dobrze znoszą mocne nasłonecznienie, mają silnie rozwinięty system korzeniowy. Dlatego mogą je uprawiać nawet niedoświadczeni ogrodnicy, ta roślina wybaczy nam nasze błędy i niedostatki wiedzy...
Jak i kiedy zbierać berberys?
Medycyna naturalna wykorzystuje liście, owoce, korzeń i korę berberysu. Liście należy je zbierać między majem a czerwcem. Następnie suszy się je w przewiewnym i ciemnym miejscu. Natomiast dojrzałe owoce zbiera się we wrześniu i październiku, następnie suszy się w temperaturze 30 stopni. Owoce berberysu są cierpkie, pomimo tego że w ich składzie znajdziemy dość dużo cukru. Dlatego nie nadają się do jedzenia na surowo.
Taki mały owoc, a tyle dobrego...
Jak rozpoznać tą roślinę? Jest dość charakterystyczna. Dorasta na wysokość 2-3 metrów. Ma niewielkie liście i pędy porośnięte cierniami. W maju i czerwcu pokrywa się drobnymi, żółtymi kwiatami, natomiast na jesieni możemy zbierać charakterystyczne, czerwone owoce, które zawierają sporo witaminy C, ale nie tylko... w owocach kwaśnicy znajdziemy pektyny, sole mineralne, beta karoten, alkaloidy oraz kwasy organiczne.
Jeden owoc tyle interesujących zastosowań
Napar z korzeni i kory stosuje się przy problemach z układem trawiennym. Stosuje się go gdy organizm wydziela zbyt mało żółci, a także przy profilaktyce kamicy żółciowej. Berberys stymuluje proces przemiany materii, a zatem wspomaga proces odchudzania. Po zażyciu berberysu szybciej spalamy tłuszcz zgromadzony w naszym organizmie. W ten sposób błyskawicznie uzyskamy wymarzoną sylwetkę. Warto go także stosować w leczeniu nerek oraz układu moczowego. Berberys ma działanie moczopędne, dlatego idealnie sprawdza się przy leczeniu zapalenia pęcherza.
Roślina pomaga także walczyć z sezonowymi przeziębieniami i infekcjami. Pomaga zwalczyć gorączkę, kaszel i katar. Łagodzi zapalenie błon śluzowych. Dlatego aby poprawić odporność warto dodać suszone owoce berberysu to herbaty. Inna opcja to odwar. Jedną łyżkę rozdrobnionych owoców należy zalać gorącą wodą i gotować przez około trzy minuty. Płyn będzie dość kwaśny, dlatego warto osłodzić go odrobiną miodu bądź cukru.
Berberyna zawarta w owocach jest dobrym wspomagaczem w leczeniu cukrzycy. Dzięki jej zażywaniu zwiększa się wydzielanie insuliny, a zmniejsza się insulinooporność. Korzystnie wpływa na florę bakteryjną występującą w jelitach, przez to zmniejsza się wchłanianie cukru na tym odcinku układu pokarmowego.
Regularne przyjmowanie berberysu pomaga obniżyć poziom złego cholesterolu LDL oraz trójglicerydów. Jednocześnie wzrasta poziom dobrego cholesterolu HDL. Dzięki temu jesteśmy mniej narażeni na zachorowanie na choroby układu krążenia. Zwłaszcza miażdżycę, nadciśnienie tętnicze i zawał.
Niektóre badania dowodzą, że berberys ma właściwości antynowotworowe. Odpowiedzialna za to jest berberyna - alkaloid, który hamuje produkcję szkodliwych rodników. Równie ważna jest witamina C, znany antyoksydant. To ona spowalnia powstawanie wolnych rodników. Oczywiście przyjmując preparaty nie powinniśmy rezygnować z tradycyjnego leczenia. Mogą one z powodzeniem uzupełniać standardowa terapię, a także być elementem terapii antynowotworowej.
Berberys w kuchni. Smacznie, zdrowo i egzotycznie.
Roślinę z powodzeniem możemy stosować w kuchni. Idealnie nadaje się do przetworów - zrobimy z niej soki, dżemy, konfitury, marmoladę. Na Kaukazie często stosuje się specjalną marynatę do mięs i ryb z berberysem. W jej skład wchodzi także sól, pieprz, woda. Wielbiciele czegoś mocniejszego mogą dodawać go do nalewek, likierów i wódek. W nie tak odległych czasach przez jego kwaśny smak stosowano go zamiast cytryny, gdyż w przeciwieństwie do cytrusów był tani i łatwo dostępny...
Bardzo łatwo można wykonać przecier z owoców berberysu. Wystarczy, że rozgotujemy owoce w niewielkiej ilości wody, a następnie je przetrzemy. Tak wykonany przecier możemy przechowywać we wcześniej wysterylizowanych słoikach. Dzięki temu będziemy mieć zapas naturalnej witaminy C na długą polską jesień i zimę.
Dla poprawienia urody
Berberys ma właściwości bakteriobójcze, to dla tego zalecany jest osobom, które zmagają się z trądzikiem. Zawarte w nim substancje przyśpieszają gojenie się zmian trądzikowych. Z kolei spora ilość witaminy C, flawonów i flawonoidów w owocach jest sprzymierzeńcem w walce z przebarwieniami skóry oraz zmarszczkami. Roślinę często wykorzystuje się do produkcji kosmetyków do opalania, jest on naturalnym blokerem promieniowania UV, pomaga leczyć poparzenia słoneczne.
Witamina C to silny antyoksydant. Niweluje wolne rodniki, które są bezpośrednio odpowiedzialne za starzenie się skóry i powstawanie zmarszczek. Dlatego też roślinę stosuje się przy produkcji kosmetyków do cery dojrzałej.
Odrobina spokoju...
Po berberys z powodzeniem mogą sięgnąć osoby żyjące w dużym stresie i napięciu. Koi nerwy i sprawia, że jesteśmy o wiele bardziej wyciszeni. Berberys koi łagodne stany depresyjne. Wpływ na to mają garbniki, karotenoidy oraz witamina C. Medycyna naturalna wykorzystuje właściwości tej rośliny przy leczeniu reumatyzmu i zapalenia spojówek. Zwolennicy medycyny naturalnej preparatami z tej rośliny leczą zakażenia bakteryjne... Zawarte w roślinie witaminy wzmacniają naczynia krwionośne i zapobiegają krwawieniom.
Środki ostrożności
Berberys jest zdrowy, ale należy go stosować z umiarem i rozmysłem. Zawarta w nim berberyna bardzo długo wydala się z organizmu. Nadmiar alkaloidu odkłada się w sercu, wątrobie i trzustce. Berberyna występuje w korze i korzeniach, owoce są od niej całkowicie wolne, a zatem całkowicie bezpieczne. Rośliny nie powinny spożywać maluchy, może on wywoływać u nich mdłości i wymioty. Gdy tylko zauważymy u siebie jakiekolwiek niepokojące objawy powinniśmy niezwłocznie skontaktować się ze specjalistą. Koniecznie poinformujmy lekarza, że przyjmujemy preparaty zawierające berberys...
Całkowity zakaz spożywania jakiejkolwiek części rośliny mają panie w stanie błogosławionym. Berberyna i berbamina mogą wywoływać groźne dla płodu nadciśnienie tętnicze. W konsekwencji dziecko może urodzić się niedotlenione, z poważnymi wadami rozwojowymi.
Jak dawkować?
Jak wcześniej wspominano preparaty z berberysem należy stosować z umiarem. Odwar należy pić 2-3 razy dziennie, najlepiej bezpośrednio po jedzeniu. Dobowa dawka nie powinna przekraczać jednej szklanki. Można go pić zarówno na gorąco jak i na zimno, wedle upodobań pacjenta.
Komentarze