Rośliny trujące w ogrodzie. Toksyczność roślin

Przebiśnieg - toksyczna roślinaSą piękne, przyciągają spojrzenia ludzi i kuszą słodkim nektarem owady. Rośliny trujące czasem wyglądają niepozornie, a czasem spektakularnie na tle innych. Niemniej piękno bywa groźne, dlatego warto wiedzieć, które z nich mogą być niebezpieczne. Ma to znaczenie szczególnie przy projektowaniu miejsc, w których przebywają dzieci. To one, skuszone kolorowym owocem mogą być bezpośrednio narażone na toksyczne działanie niektórych roślin. Sprawdź, na które gatunki powinieneś zwrócić większą uwagę!

Co oznacza stopień toksyczności?

Do oceny potencjalnego zagrożenia używa się stopnia toksyczności - określenia przypuszczalnej dawki śmiertelnej LD₅₀ (dosis letalis) dla człowieka ustalanej na podstawie badań doświadczalnych na zwierzętach. Oznacza ona, że ilość substancji spowodowała śmierć u 50% badanych zwierząt. Istnieją trzy podstawowe stopnie toksyczności:

  • 1 - gatunek trujący,
  • 2 - gatunek silnie trujący,
  • 3 - gatunek bardzo silnie trujący.

Substancje toksyczne mogą wniknąć do organizmu przez skórę, układ oddechowy i układ pokarmowy. Wywołują porażenie różnych układów: oddechowego, nerwowego, krążenia i ruchowo-mięśniowego. Dlatego należy uważać z samodzielnym stosowaniem roślin jako antidotum na wybrane dolegliwości. Historia pełna jest przypadków pomyłek, które mogą zakończyć się tragicznie.

Rośliny trujące w Polsce

Ogród jest miejscem wielu towarzyskich wydarzeń, nic więc dziwnego, że chcemy, aby prezentował się wyjątkowo. Pachnące kwiaty, równo przystrzyżony trawnik i przyjemne, świeże powietrze. Urozmaicamy go kolorami - poniżej kilka najpopularniejszych roślin w naszych ogrodach, które mogą być niebezpieczne - sadź je z rozwagą! Wymienione gatunki występują zarówno w stanie dzikim, jak i w przydomowych ogrodach.

Śnieżyczka przebiśnieg
Symbol polskiego przedwiośnia. Jej białe kwiaty z zielonymi plamkami są czasem niedostrzegalne na tle wciąż zalegającej pokrywy śniegowej. Kwitnie w lutym i marcu, choć czasem pierwsze kwiaty widać już pod koniec stycznia. Stopień toksyczności: 1 i dotyczy całej rośliny. Po zatruciu występują takie dolegliwości jak mdłości, wymioty, biegunka i zwężenie źrenic. Związkiem toksycznym w niej zawartym jest alkaloid galantamina.

Śnieżyca wiosenna
Jest nieco podobna do śnieżyczki, jednak rzadziej występująca w stanie dzikim. Ma śnieżnobiałe kwiaty z zielonymi plamkami na końcach płatków i kwitnie od lutego do marca. Cała roślina ma stopień toksyczności 1, a przy zatruciu występują mdłości, wymioty, biegunka i zaburzenia rytmu serca. Związkiem toksycznym w niej zawartym jest również alkaloid galantamina.

Cebulica dwulistna
Jej kwiaty pojawiają się już w marcu do kwietnia i w stanie dzikim tworzą gęste, niebieskie łany. Jej stopień toksyczności wynosi 1 - niebezpieczna jest cała roślina, a szczególnie cebule i nasiona. Objawami zatruć są występujące na skórze podrażnienia. Związkiem trującym w cebulicy jest glikozyd digitoksyna.

Narcyz trąbkowy
To charakterystyczny zwiastun zbliżającej się wiosny. Kwitnie od marca do maja. Zewnętrzna części kwiatu ma kolor jasnożółty, wewnętrzna złotożółty. Często widywany jest na śródmiejskich trawnikach obok innych roślin cebulowych. Trująca jest cała roślina (stopień toksyczności: 1), a szczególnie jej cebule. Toksyczne związki w niej zawarte to alkaloidy: homolikoryna, galantamina, masonina, odulina, narcyzyna i likoryna. Objawami zatrucia są mdłości, silna biegunka i wstrząs, jednak jej spożycie może skutkować również śmiercią.

Powojnik alpejski
To atrakcyjne wieloletnie pnącze osiągające do 2 metrów wysokości. Niebieskie lub fioletowe kwiaty pojawiają się od kwietnia do maja, mają intensywny zapach i są wyjątkową ozdobą ogrodów. Stopień toksyczności powojnika (1) dotyczy całej rośliny, a związkiem toksycznym jest glikozyd ranunkulina. Objawami zatrucia są: biegunka, skurcze, paraliż i podrażnienia skóry.

Konwalia majowa
Jest jednym z typowych kwiatów wiosny - kwitnie w maju, a jej drobne, pięknie pachnące kwiaty jest w stanie rozpoznać chyba każdy. Cała roślina jest jednak silnie toksyczna (stopień toksyczności: 3), a objawami jej zatrucia są: mdłości, wymioty, biegunka, zaburzenia widzenia, zaburzenia rytmu serca, zwiększenie, a następnie obniżenie ciśnienia krwi, osłabienie i zatrzymanie akcji serca. Może wywołać także podrażnienia skóry i oczu. Za tak silne działanie odpowiadają glikozydy: konwalatoksyna, lokundiozyd, konwalatoksol oraz saponiny steroidowe: konwalaryna i konwalamaryna.

Pełnik europejski
Ma piękne, żółte kwiaty, które pojawiają się od maja do czerwca. Doskonale odzwierciedlają wiosnę w pełnej krasie. Nadaje się do uprawy w ogrodzie oraz jako kwiat cięty. Cała roślina, a w szczególności korzenie są trujące (stopień toksyczności: 1), związkiem toksycznym jest glikozyd protoanemonina. Objawy zatrucia tą rośliną to stan pobudzenia i paraliż układu oddechowego.

Naparstnica purpurowa
Dorasta do 150 centymetrów wysokości, a średnica jej kwiatów wynosi nawet 5 centymetrów. Kuszą pszczoły, trzmiele i inne owady zapylające, dlatego skutecznie ożywia ogród - kwitnie od czerwca do lipca. Niestety, cała roślina jest gatunkiem trującym (stopień toksyczności: 3). Do związków toksycznych w niej zawartych należą: purpureaglikozyd A i B, przechodzące łatwo w digitoksynę i gitoksynę. Objawy zatrucia pojawiają się po zetknięciu ze skórą i powodują fotodermatozy, widoczne jako miejscowe zapalenia skóry.

Tojad mocny
Dorasta do 120 centymetrów wysokości i kwitnie od lipca do sierpnia. Piękne kwiaty zebrane w okazałe grona sprawiają, że często są sadzone samodzielnie np. na specjalnie wybranych miejscach na trawnikach. Cała roślina jest silnie trująca (stopień toksyczności: 3), jednak szczególnie korzenie i nasiona. W średniowieczu tojad był określany jako mordercza roślina, której używano do zatruwania strzał i mieczy. Objawami zatrucia są: paraliż oddechowy, ustanie akcji serca oraz śmierć. Niebezpiecznymi związkami zawartymi w tojadzie mocnym są alkaloidy: akonityna, napelina, mezakonina, mezakonityna i hipakonityna.

Rośliny trujące - jest się czego bać?

W większości przypadków do zatrucia wybraną rośliną dochodzi wskutek jej spożycia, dlatego zdarza się to rzadko. Podrażnienia skóry występujące po kontakcie z wybranym gatunkiem są również nieprzyjemne, ale raczej niegroźne. Jeżeli chcesz zminimalizować ryzyko, podczas projektowania ogrodu uzgodnij swoje wymagania z projektantem, aby wziął pod uwagę Twoje oczekiwania. W kąciku do zabawy dla małych dzieci nie powinno być żadnych roślin toksycznych, które mogą być dla nich zagrożeniem. Wszędzie indziej rozwiązaniem są dekoracyjne płotki lub inne ograniczenie dostępności.

Rośliny trujące otaczają nas od zawsze i dlatego warto pogodzić się z ich obecnością, zanim zdecydujemy usunąć je z naszego ogrodu. Wiele z nich należy bowiem do gatunków chronionych lub zagrożonych wyginięciem. Rozwiązań na ich odpowiednie zabezpieczenie jest wiele, wystarczy skorzystać z dostępnej wiedzy, by móc cieszyć się kwitnącym ogrodem przez wiele miesięcy!

Komentarze