Skalniak - jak zrobić? Rośliny na skalniaki

Skalniak (ogród skalny) to konstrukcja, która pełni funkcje estetyczne i krajobrazowe w ogrodzie. Jego zadaniem jest naśladowanie naturalnego, górskiego krajobrazu. To przemyślane połączenie roślin ozdobnych oraz głazów i kamieni. Jej przygotowanie jest pracochłonne, ale efekty mogą być bardzo satysfakcjonujące.

Budowa skalniaka - Jak zrobić skalniak?

Przed przystąpieniem do jakichkolwiek pracy należy wykonać projekt skalniaka. Nie musi on być wykonany profesjonalnie, ale powinien zawierać szczegółowy plan rozmieszczenia dużych kamieni oraz rozplanowanie rozsady roślinnej.

Dopiero po wykonaniu projektu oraz ustaleniu dokładnych wymiarów planowanego skalniaka, można przystąpić do przygotowywania gruntu. Budowę zaczyna się od zdjęcia ewentualnej murawy. Następnie ściąga się około 30 cm wierzchniej warstwy ziemi. Przed utworzeniem ogrodu skalnego, który ma przetrwać lata konieczne jest przygotowanie fundamentu, co ma umożliwić przygotowany wykop. Na jego dno należy wysypać mieszaninę żwiru i drobnych kamieni. Jest to materiał przepuszczalny, więc nadaje się do stworzenia drenaża. Brzegi wykopu warto wyłożyć agrowłókniną. Dzięki niej, nie będzie potrzeby ciągłego usuwania chwastów z brzegu ogródka.

Na tak przygotowanym podłożu można przystąpić do układania konstrukcji. Zaczyna się od ułożenia większych kamieni na krawędziach planowanego skalniaka. Bezwzględnie należy unikać kształtów geometrycznych, bo nie występują one naturalnie w przyrodzie. Utworzony przez kamienie kształt wypełnia się glebą. Kluczowe dla budowy jest to, by glebę mocno polać. Dzięki temu osiądzie ona już na etapie budowy, co nie spowoduje osadzania się gotowej konstrukcji. Dopiero, gdy jesteśmy pewni, że gleba już osiadła możemy przystąpić do układania następnych warstw kamieni. Należy usypać z nich niewielkie wzniesienie, ale jego wygląd jest uzależniony wyłącznie od wyobraźni twórcy. Wyjątkiem mogą być japońskie ogrody żwirowe, które nie wymagają budowy żadnych pagórków. Przestrzenie pomiędzy kamieniami należy wypełnić glebą, a następnie dobrze ją podlać. Obfite podlewanie należy powtarzać przynajmniej przez kilka dni.

Z nasadzeniami roślin należy poczekać, aż ziemia w skalniaku dobrze osiądzie i nie będzie już ryzyka jej osunięć. Najbezpieczniej jest odczekać przynajmniej dwa tygodnie od ułożenia kamiennej konstrukcji. Po nasadzeniu wybranych roślin, można dosypać żwir lub drobne kamienie. Zapobiegają one odparowywaniu wody.

Gdzie stawia się skalniak?

Prawidłowa lokalizacja skalniaków jest kluczowa dla sukcesu całej inwestycji. Nie jest to konstrukcja, którą można przesuwać. Jeśli będzie zlokalizowana w niewłaściwym miejscu, to jedynym rozwiązaniem będzie całkowite jej rozebranie i zbudowanie od nowa w innej lokalizacji.

Wybierając miejsce na skalniak należy zwracać uwagę na kilka aspektów:

• Nasłonecznienie - Wystawa południowa oznacza duże nasłonecznienie. Konieczne jest wtedy nasadzenie roślin odpornych na przesuszenia i światłolubnych. Pojawia się też obowiązek podlewania skalniaka tak by uniknąć nadmiernego i zbyt szybkiego przesychania gleby, co mogłoby wpłynąć negatywnie nie tylko na roślinność, ale także na stabilność całej konstrukcji. Przy wystawie północnej, czyli o niewielkim nasłonecznieniu, problemem staje się dobór roślin, które lubią półcień i są odporne na przemarzanie. Takich gatunków jest po prostu mało, więc ciężko jest stworzyć z nich ciekawą i barwną kompozycję.
• Sąsiedztwo drzew liściastych - najlepiej by w okolicy skalniaka nie było żadnych drzew. Rozbudowany system korzeniowy drzew podbiera wodę, którą podlewany jest skalniak. Co gorsze, drzewa liściaste oznaczają sporo dodatkowej pracy. W okresie jesiennym, należy usuwać zrzucone przez nie liście. Gdy spadną na skalniak, to nie wystarczy ich zagrabić. Najczęściej, jedynym wyjściem jest ich ręczne usuwanie. Jest to proces bardzo żmudny i uciążliwy.
• Na wzniesieniu lub w zagłębieniu - umiejscowienie skalniaka w takim miejscu sprawia, że wygląda on szczególnie naturalnie. W nowoczesnych przydomowych ogródkach rzadko jest możliwość skorzystania z takiej opcji. Ogrody te zazwyczaj są wyrównywane jeszcze przed sprzedażą posesji, natomiast tworzenie sztucznego wzniesienia może okazać się zbyt kosztowne, by było opłacalne.

Sprawdzone propozycje lokalizacji skalniaka:

• Wzdłuż ogrodzenia lub ściany domu - to rozwiązanie sprawdza się przy niewielkich ogrodach.
• W rogu działki - na takie umiejscowienie należy decydować się, gdy ogród ma podłużny kształt.

Z czego buduje się skalniaki?

Skalniaki buduje się z naturalnych materiałów - kamieni, żwiru, pokruszonych skał i gleby.

1. Kamienie - powinny mieć nieregularne kształty. Wszelkie skazy na ich powierzchni to dodatkowy atut, który nadaje kompozycji wrażenie naturalności. Dzięki nim skalniak wydaje się być dziełem przyrody, a nie człowieka. Konieczna jest wiedza na temat tego jakich dokładnie kamieni używamy, bo od tego zależny jest dobór roślin.
   Przykładowo:
   • granit - zakwasza glebę;
   • wapienie i bazalt - nadają glebie odczyn zasadowy;
   • piaskowiec ma odczyn obojętny.
2. Łupki i ciosy kamienne - wyglądają naturalnie, ale można też tworzyć z nich  konstrukcje takie jak murki lub kaskady. Są szczególnie przydatne do podpierania skarp.
3. Otoczaki - mają obłe, wygładzone krawędzie. Nie wyglądają do końca naturalnie w skalnych ogródkach, ale wiele osób ceni sobie ich kształt.
4. Gleba - ma za zadanie utrzymywać konstrukcję oraz dobrze przepuszczać wodę. Jest też źródłem substancji odżywczych dla roślin. Większość nich preferuje glebę piaszczysto-glinianą z dodatkami organicznymi, czyli po prostu kompostem. Do gliniastego podłoża warto dodać próchnicy, piasku oraz żwiru. Do gleb piaszczystych można dosypać gliny oraz próchnicy.

Zasady doboru roślin na skalniak

W skalniaku najważniejszą rolę odgrywają rośliny. To one są jego prawdziwą ozdobą, a kamienie to tylko podłoże. Dobierając rośliny należy kierować się kilkoma zasadami:

• sadzenie po kilka sztuk - rośliny powinno nasadzać się po kilka sztuk tego samego gatunku;
• umiar - wiele osób dobiera rośliny ze względu na ich kolorowe kwiaty. W tym względzie lepiej zachować umiar i pamiętać, że czasami mniej znaczy więcej. Dobrym pomysłem jest zdecydowanie się na utrzymanie jednej gamy kolorystycznej. Dzięki temu ogród nie będzie wyglądał pstrokato, a elegancko. Ta sama zasada dotyczy ilości wykorzystanych gatunków. Nie powinno być ich zbyt dużo, bo sprawia to wrażenie chaosu;
• okres kwitnienia - jeśli jednak zależy nam na barwnych kwiatach, to koniecznie należy zwrócić uwagę na okres ich kwitnienia. Rozmieszczenie roślinności można zaplanować tak, by przez cały okres od wiosny do jesieni, kwitnął jakiś gatunek;
• wysokość roślin - wysokie rośliny muszą znaleźć się z tyłu kompozycji, a niskie z przodu. Dzięki temu niższa roślinność nie jest zasłonięta i nie ma ograniczonego dostępu do światła. Ważne jest też by sadzić duże okazy pojedynczo, a małe w grupach po kilka sztuk;
• gatunki zimozielone - skalniak jest ozdobą całoroczną, więc warto wybierać gatunki, które dobrze prezentują się również zimą;
• warunki glebowe oraz świetlne - konieczne jest dopasowywanie gatunków roślin do panujących warunków. Najważniejsze spośród nich to pH podłoża oraz nasłonecznienie.

Gatunki najczęściej wykorzystywane przy tworzeniu skalniaków:

Karłowate odmiany drzew:

• berberys - ma zimozielone liście, więc dobrze wygląda przez cały rok, kwitnie najczęściej na żółto. Owocuje w formie czerwonych, podłużnych jagód;
• wierzba - to bardzo popularny gatunek drzewa liściastego, na skalniakach można wykorzystywać ich karłowate wersje. Charakteryzuje się eterycznym i nostalgicznym wyglądem;
• pięciorniki - roślina ta należy do rodziny różowatych. Może kwitnąć na wiele kolorów, np. czerwony, biały, żółty;
• jałowiec płożący;
• jodła koreańska - należy do rodziny sosnowatych, charakteryzuje się bardzo zwartą strukturą. Można formować go w kule;
• świerk biały - inaczej nazywany jest świerkiem kanadyjskim;
• sosna balsamiczna;
• cyprysik groszkowy.

Rośliny cebulowe:

• krokusy - mają charakterystyczny fioletowy kolor i duże żółto-złote słupki, z których można pozyskiwać szafran - najdroższą przyprawę świata;
• narcyzy - to kwiaty typowo wiosenne, kwitną najczęściej w okolicy Wielkiejnocy;
• tulipany - to rośliny cebulowate, które obejmują ponad 120 gatunków i przynajmniej 15 tysięcy odmian. Mogą mieć różne wersje kolorystyczne, również z przebarwieniami na płatkach. Płatki mogą też mieć różny kształt. Tulipany bardzo często są wykorzystywane przy tworzeniu bukietów i wiązanek.

Rośliny o małych wymaganiach glebowych:

• chaber górski - wizualnie jest podobny do swojego polnego kuzyna, ma jednak od niego dużo mniejsze wymagania. Jest rośliną jednoroczną;
• macierzanka piaskowa - roślina wieloletnia z rodziny jasnotowatych. Ma charakterystyczny różowo-fioletowy kolor kwiatów. Macierzanka jest często sadzona na cmentarzach oraz terenach piaskowych;
• wilczomlecz pstry - nazywany jest też ostromleczem pstrym. kwitnie na żółto;
• rozchodnik - to bardzo bogaty rodzaj roślin, który należy do roślin gruboszowatych. Składają się na niego rośliny jednoroczne, dwuroczne, byliny, a nawet półkrzewy. Przyjmuje wysokości od 2 do 90 cm, więc nadaje się idealnie na skalniaki;
• dąbrówka rozłogowa.

Rośliny lubiące glebę kwaśną:

• wrzos - to bardzo popularna roślina, która kwitnie na początku jesieni (wrzesień - październik). Najbardziej popularne są odmiany fioletowe, ale można też znaleźć wrzosy białe lub żółte;
• rojnik;
• janowiec indyjski;
• azalia japońska.

Rośliny lubiące glebę zasadową:

• skalnica;
• dzwonek karpacki;
• goździk alpejski;
• gęsiówka skalna.

Rośliny lubiące duże nasłonecznienie:

• dzwonek karpacki;
• aster alpejski;
• sasanka;
• szarotka alpejska - to bardzo charakterystyczna roślina o sporych białych kwiatach;
• rojnik;
• gęsiówka kaukaska;
• rozchodnik.

Rośliny cieniolubne:

• przylaszczka siedmiogrodzka;
• żurawka;
• tawułka;
• dąbrówka rozłogowa;
• pantofelnik dwukwiatowy;
• jancea.

Trawy:

• miskant chiński;
• mozga trzcinowa;
• kostrzewa sina;
• kłosówka wełnista;
• turzyce.